Oto wyzwanie, które pozwala Ci dowiedzieć się o sobie więcej.
Wspinaczka górska,
czyli wpinam się, a niedźwiedź patrzy
Twarde skały i zielone dywany lasów, szarotka alpejska i oczka wodne, kołdry śniegu albo pachnące kosodrzewiny.
I zwierzaki.
W górach odnajdziesz wewnętrzny spokój i poczucie duchowej jedności ze światem. Podobnie jest, gdy uprawiasz wspinaczkę, która dla niektórych jest spełnieniem dziecięcych marzeń lub okazją do hartowania się w obliczu trudności.
Brytyjski alpinista George Leigh Mallory powiedział: To, co mamy z tej przygody, to po prostu najczystsza radość.
Ale jak bywa w sportach ekstremalnych, żeby zdobyć szczyt, bezpiecznie z niego powrócić, a przy tym odczuwać radość…
… potrzebujesz:
umiejętności wspinaczkowych,
musisz zdobyć:
sprawność techniczną, fizyczną i psychiczną,
musisz poznać:
zasady bezpieczeństwa, udzielania pierwszej pomocy oraz ratownictwa.
I podczas każdej wyprawy minimalizujesz ryzyko, na jakie narażasz siebie, a niekiedy także innych w takim terenie jak skała, śnieg, lód czy lodowiec.
Kiedyś ściany uważane były za wręcz niemożliwe do przejścia, teraz zjeżdżają po nich nartami i snowboardami. Lecz wyprawy górskie nadal są nieprzewidywalne, dlatego doskonalenie się nigdy nie ma końca, ale przyjdzie moment, w którym poczujesz więź z górami.
Górskie przygotowanie fizyczne i psychiczne
Sprzyjającym atutem jest siła, bo gdy jesteś mocny i trafią się trudności, stawisz czoła i duże jest prawdopodobieństwo, że im sprostasz. Możesz również zdobyć więcej gór i przyjemność jest przy tym, a nie walka o przetrwanie.
Pamiętaj też, że bezpieczeństwo grupy może zależeć od siły najsłabszego uczestnika.
Szukasz w górach wolności, a tu okazuje się, że stajesz twarzą w twarz ze sobą. Dla wielu doświadczonych wspinaczy największym wyzwaniem jest psychika.
Nastawienie psychiczne, też decyduje o sukcesie lub porażce. Pozytywne i realistyczne podejście oraz umiejętność zachowania spokojnej głowy (równowaga wewnętrzna) pomaga, kiedy trzeba wydobyć kolegę ze szczeliny lodowcowej lub zaryzykować przechwyt na trudnej drodze.
Uważaj, kiedy pomyślisz „dam radę” — to groźna sprawa, ponieważ łatwo przecenić swoje możliwości, zamiast realnie oszacować problem i własne ograniczenia. Bądź uczciwy wobec siebie.
Doświadczenie i umiejętność oceny sytuacji
Niepewność w sportach ekstremalnych może doprowadzić do tragedii i bierze się z ryzyka, wyzwania i pragnienia osiągnięcia sukcesu. Ale rzuca też urok na uprawiających wspinaczkę górską.
Jaki prosty wybór stawia Hellen Keller w książce „The open door”:
Bezpieczeństwo to w dużej mierze przesąd. Nie istnieje ono w naturze, nie doświadczają go też ludzkie dzieci. Unikanie zagrożenia jest na dłuższą metę ani trochę bardziej bezpieczne, niż stanięcie z nim twarzą w twarz. Życie jest albo przygodą dla odważnych, albo niczym.
Ocena sytuacji związana z wiedzą i doświadczeniem, to najcenniejsza umiejętność umysłowa we wspinaczce, a w obliczu niekiedy nieprzewidywalnych wypraw górskich musisz zdecydować, jak najlepiej wykorzystać swoje zdolności.
W jaki sposób wyrobisz sobie łatwość podejmowania decyzji?
Ćwiczysz, jak rozwiązać problem:
- z czynnikiem zewnętrznym, czyli z warunkami pogodowymi, trudami wędrówki lub wypadkiem w górach
oraz
- z czynnikiem wewnętrznym, jak strach, wyczerpanie lub żądza sukcesu.
Kiedy podobne sytuacje zdarzają się naprawdę, łatwiej podejmujesz decyzję, a zdobyta wiedza przyda się następnym razem.
W górach nie sprawdzają się gotowe schematy, ponieważ jest zbyt wiele zdarzeń, które wymagają starannej oceny i nowych rozwiązań. Jak powiedział Jerzy Kukuczka: Nie ma dwóch identycznych wspinaczek, tak samo jak nie ma dwóch identycznych zim.
Kodeks wspinaczkowy
Zew natury wzywa. Znasz techniki i sposoby działania, ruszasz w teren, a on już dziki nie jest, bo zmieniony przez ludzi zanika w miarę odwiedzania. Dlatego organizacja „The Moutaineers” proponuje zestaw etycznych reguł pod nazwą „Leave no trace” (Nie pozostawiaj śladów).
W skrócie: zostawmy za sobą góry takimi, jakimi je zastaliśmy, żeby nasze dzieci mogły także podziwiać.
Oprócz dobroczynnego działania z naturą „The Moutaineers” sporządzili wytyczne, które pomagają bezpiecznie radzić sobie w górach. Służą wspinaczom i wszystkim udającym się w góry.
Kodeks podpowiada, jak zwiększać bezpieczeństwo.
Zostaw odpowiedzialnej osobie informacje o planowanej trasie.
Zawsze miej przy sobie niezbędną żywność, ubranie i sprzęt.
Zespół powinien się składać z minimum trzech osób, chyba że możliwe jest dodatkowe wsparcie z zewnątrz. Na lodowcach zalecane są przynajmniej dwa zespoły.
We wszystkich eksponowanych miejscach i na lodowcach wiąż się liną. Wszystkie stanowiska mocuj do punktów asekuracyjnych.
Nie rozdzielajcie się i ustalcie lidera lub prawo większości.
Nigdy nie wspinaj się powyżej swoich możliwości i wiedzy.
Przy wyborze drogi lub podejmowaniu decyzji o wycofaniu się nie dopuść, aby ambicja przysłoniła trzeźwą ocenę sytuacji.
Przestrzegaj zasad odpowiedzialnego alpinizmu, podanych w książkach o uznanej wartości.
Zawsze zachowuj się w sposób, który stawia wspinaczy w pozytywnym świetle, i staraj się nie wywierać wpływu na środowisko.
Kilka prostych zasad nie zagwarantuje bezpieczeństwa i nie poprowadzi Cię na szczyt, ale pozwoli uniknąć wielu poważnych wypadków lub ograniczyć skutki ryzyka, kiedy sportujesz się alpinizmem.
Do kogo adresowany jest kodeks wspinaczkowy?
Do początkujących, którzy nie potrafią ocenić ryzyka i podjąć decyzji. Natomiast doświadczeni alpiniści przerabiają wytyczne, żeby utrzymać ryzyko w akceptowalnych granicach.
Jeśli mimo wszystko błędnie ocenią sytuację ryzykowną lub niepewną, kodeks podpowiada, jak zachować rozsądny margines bezpieczeństwa.
A niedźwiadek to NIE pluszak
Jaka jest pierwsza reakcja na widok futrzaka, który zaczepia pszczoły i bawi się wszystkim dookoła? Chcę pogłaskać. Zbliżę się, żeby popatrzeć i stąd większość wypadków na świecie.
Niedźwiedzie chronią potomstwo, kulinaria i prywatne zacisze.
Niedźwiedź brunatny jest wszystkożerny, może ważyć 350 kg, biegnie 50 km/h, świetnie pływa i wspina się na drzewa. Położy się niedaleko szlaku tatrzańskiego i obserwuje turystów. Nie czai się, żeby zapolować — lubi leżakować.
Jednak kiedy spotkasz się z nim oko w oko, postaraj się zachować spokój i oddal się bez gwałtownych ruchów. Powoli do tyłu. Niedźwiedź się uspokoi, kiedy zauważy i wyczuje, że chcesz uniknąć kontaktu. Łatwo powiedzieć, prawda? Ale to jedyne wyjście, żebyście się oboje uspokoili.
Jakie jeszcze zwierzaki napotkasz w Tatrach?
Złotym kompromisem na wszelkie zwierzęta jest dystans i spokój, a że bywa różnie z temperaturą w Tatrach, zabierz też polar i kurtkę przeciwdeszczową.
Za to jeleń europejski i kozica tatrzańska prychają na zimno. Borsuk często sprząta norę, bo lubi porządki, ryś euroazjatycki nasłuchuje i poluje, sympatyczny świstak gwiżdże o zagrożeniu, a orzeł przedni całymi godzinami unosi się bez poruszania skrzydłami.
Watahy wilków szarych prawdopodobnie nie zauważysz, bo unikają kontaktu z człowiekiem, a lis zajęty jest swoimi sprawami.
Góry są domem dla zwierzaków i gospodarzem dla ludzi.
Od czego zacząć wspinaczkę górską?
Sprawdź pogodę i spakuj ubranie, gorzką czekoladę, prowiant liofilizowany i załóż buty trekingowe, załaduj się do szybkiego transportu i w góry. Podotykaj, powąchaj i liźnij parę skał. Poczuj klimat.
Gdy wrócisz, zapisz się na ścianę. Oczywiście kolejność nie ma znaczenia.
W szkołach, gdzie uczą wspinania, sprzęt można wypożyczać. Przynieś tylko ze sobą buty na gumowej podeszwie i luźne spodenki + koszulka.
Jeśli jednak chcesz własny szpej, to zainwestuj w buty wspinaczkowe dobrej marki (np. La Sportiva). Muszą być o pół numeru mniejsze lub nawet o cały numer — dlaczego?
Ciasne buty redukują luki i możesz zahaczyć/oprzeć stopę o wystający, ale maleńki chwyt i podźwignąć się, żeby przejść dalej. Nie zrobisz tak, kiedy są wygodne, bo ześlizgniesz się i polecisz na łeb na szyję na kogoś.
Zainwestuj również w lekką i wygodną uprząż, np. marki Black Diamond; lekki karabinek, np. marki Climbing Technology Aerial Pro SG; dobrym rozwiązaniem będzie też koszulka, która nie trzyma potu na potem.
W szkole alpinistycznej zaliczysz kurs wspinania na sztucznej ścianie, zorganizują wypad w góry (np. do Jury Krakowsko-Częstochowskiej), gdzie aktywnie spędzisz czas na kursie wspinaczki skalnej, a później zaawansowany kurs wspinaczki górskiej w Tatrach Wysokich w Polsce i na Słowacji.
Na różnym poziomie wyszkolenia masz także lekcje indywidualne i gwarantuję Ci, że poznasz ludzi, którzy bardzo cenią sobie swobodny sposób wyrażania myśli, czyli oryginalnych i zwariowanych.
Wspinaczka górska to wolność i przygoda
Jesteśmy zacyfrowani.
Łatwo nas złapać w każdym punkcie planety, ale nie musisz rezygnować z technologii, gdy wybierasz się w góry. Możesz też świadomie odsunąć się od technicznej cywilizacji i pokonywać długie dystanse, polegając jedynie na tym, co niesiesz w plecaku i radząc sobie bez pomocy oznakowań na szlaku.
Pamiętaj: góry nie dają wolności za darmo — musisz zapłacić treningiem, umiejętnością posługiwania się sprzętem i przygotowaniem.
John Muir, szkocko-amerykański przyrodnik, pisarz i filozof, powiedział:
Wspinaj się na góry i posłuchaj ich dobrych wieści. Spokój natury spłynie na ciebie jak światło słoneczne na drzewa. Wiatry przyniosą ci swoją świeżość, burze energię, a troski opadną z ciebie jak jesienne liście.
Idź w dowolnym kierunku i smakuj wolności.
Góry zapraszają.
„Góry, wolność i przygoda”, Don Graydon i Kurt Hanson